ახლახან გამოაშკარავებულმა სამხილებმა ცხადყვეს ბრიტანეთის სამარცხვინო როლი მეოცე საუკუნის პოსტომისეულ პერიოდში მომხდარ ერთ-ერთ ყველაზე სასტიკ ჟლეტვაში.
ბრიტანეთის ოფიციალური პირები ცნობილ ინდონეზიელებში ფარულად ავრცელებდნენ ე.წ. შავ პროპაგანდს [რედ. Black propaganda] 1960-იან წლებში, რომ მომხდარიყო „კომუნისტური ჭირის“ აღმოფხვრა.
მიახლოებით 1965 და 1966 წლებში მინიმუმ 500 000, ზოგიერთის აზრით კი , ინდონეზიის კომუნისტურ პარტიასთან დაკავშირებული 3 მილიონამდე ადამიანი იყო განადგურებული.
ახლახანს ”ფორინ-ოფისის” (დიდი ბრიტანეთის საგარეო საქმეთა სამინისტროს სახელწოდება) მიერ გამჟღავნებული წარსულში გასაიდუმლოებული საბუთების თანახმად, ბრიტანელი პროპაგანდისტები ანტიკომუნისტებს, მათ შორის, გენერლებს, კომუნისტური პარტიის განადგურებისკენ აქეზებდნენ. დღეისთვის უკვე ცნობილია, რომ მასობრივი მკვლელობების მიღმა იდგა ინდონეზიის ჯარი, რომელიც სრულად მართავდა ვითარებას; ვითარებას, რომელსაც ამერიკის სადაზვერვო სამსახურის მიერ იქნა შეფასებული, როგორც საუკუნის ერთ-ერთი ყველაზე საშინელი მასობრივი ხოცვა.
ჟლეტვის დროს, რომელიც დაიწყო 1965 წლის ოქტომბერში, ბრიტანეთის ოფიციალური პირები მოუწოდებდნენ „კომუნისტური პარტიის და მათთან დაკავშირებული ორგანიზაციების განადგურებისკენ“. მათი მტკიცებით, ერი საფრთხის ქვეშ იქნებოდა იქამდე, სანამ კომუნისტური პარტიის ლიდერები არსებობდნენ და მათი საქმიანობა იქნებოდა დაშვებული და დაუსჯელად ჩაივლიდა“.
ბრიტანეთმა დაიწყო თავდასხმითი პროპაგანდა ინდონეზიის პრეზიდენტის სუკარნოს უარყოფითი რეაქციის საპასუხოდ. პრეზიდენტი სუკარნო უკმაყოფილო იყო იმით, რომ წარსულში მისი სახელმწიფოს ყოფილი კოლონიები გაერთიანდნენ მალაიანურ ფედერაციად [რედ. Federation of Malaya, ჩამოყალიბდა 1948 წელს და 1963 წელს იქნა გაუქმებული], რასაც მოჰყვა ინდონეზიური ჯარის შეჭრა და დაბალი ინტენსიურობის სამხედრო დაპირისპირება. 1965 წელს ”ფორინ ოფისის” ინფორმაციული კვლევის დეპარტამენტის პროპაგანდისტ-სპეციალისტები გაგზავნილნი იყვნენ სინგაპურში, რომ ეწარმოებინათ სუკარნოს რეჟიმის საწინააღმდეგო შავი პიარი. კომუნისტური პარტია კი მკაფიო მხარდამჭერი იყო სუკარნოს მიდგომების და ზოგადად კონფრონტაციული მოძრაობის.
ამ პატარა გუნდმა ინდონეზიელი ემიგრანტების სახელით გამოაქვეყნა ბუკლეტები, რომლებიც გამიზნულად აქეზებდნენ ზეგავლენიან ადამიანებს, მათ შორის, ჯარის გენერლებს. მეტიც, მათ ხელი შეუწყეს მალაზიელების მიერ მართული მიწისქვეშეთა რადიო სადგურის ჩამოყალიბებას და ინდონეზიის დაფარვას, რადიოს ქვეყანაში ხელმისაწვდომობას.
1965 წლის შუალედში ოპერაცია უკვე მთელი სისასტიკით მძვინვარებდა. მას ხელი შეუწყო ჯარის მემარცხენე ოფიცრებისა და კომუნისტური პარტიის ფარული აგენტების მიერ წარუმატებელმა გადატრიალების მცდელობამ, რომელსაც მოჰყვა შვიდი გენერლის მკვლელობა.
გადატრიალების მცდელობა მომავალი პრეზიდენტის გენერალ სუჰარტოს მიერ ეტაპობრივად იყო ჩახშობილი, რის შემდეგაც მან შეძლო სუკარნოს რეჟიმის ჩანაცვლება და არაკომუნისტურ სივრცეში ყველაზე დიდი კომუნისტური პარტიის განადგურება.
პროპაგანდისტები მოუწოდებდნენ საკუთარ მკითხველებს, რომ „საკუთარი თავის და ღირებულებების გადასარჩენად“ მომხდარიყო „კომუნისტური პარტიისა და მისი შეხედულებების საბოლოო განადგურება“. მათი მტკიცებით, „შეფერხება და/ან არასრულფასოვანი ნაბიჯები“ გამოიწვევდნენ უშუალოდ მათ განადგურებას. შემდეგ კვირებში მოხდა კომუნისტური პარტიის და ჩავარდნილ გადატრიალებასთან სავარაუდოდ დაკავშირებული პირების გენოციდი; ამას აგრეთვე მთელ არქიპელაგზე მცხოვრები მემარცხენეები შეეწირნენ.
უდავოა, რომ ბრიტანელ დიპლომატებს ამ მოვლენების შესახებ გააჩნდათ ინფორმაცია. მეტიც, GCHQ-სა და სინგაპურში ჩაი კენგის (Chai Keng) სამონიტორინგო სადგურის მეშვეობით მათ თავისუფლად შეეძლოთ კომუნისტური პარტიის (PKI) საჯარისო დანაყოფების მიერ განადგურების პროცესზე დაკვირვებაც.
დოქტორ დუნკან კემპბელის თანახმად, რომელიც არის გამომძიებელი ჟურნალისტი და GCHQ-ს ექსპერტი, ბრიტანელებს გააჩნდათ ტექნოლოგია, რომელიც მოსმენის საშუალებას იძლეოდა; მათ შორის „ინდონეზიური ჯარის ხელმძღვანელი პირების მიერ საჯარისო დანაყოფებში გაგზავნილ და იქიდან მიღებული ბრძანებებზე დაკვირვების საშუალება; იმ ბრძანებების, რომლების წყალობით ხდებოდა კომუნისტური პარტიასთან სავარაუდოდ დაკავშირებული პირების ალყაში მოქცევა და განადგურება“.
„პოლიტიკური ომის წარმოების კოორდინატორის“ ნორმან რედევეის მიერ, რომელიც ”ფორინ ოფისის” პროპაგანდისტი იყო, ჯაკარტაში ბრიტანელი ელჩისადმი მიწერილი წერილის თანახმად, მათი მიზანი იყო „მასობრივ ჟლეტვაში გენერლების მონაწილეობის ფაქტის დამალვა“, რადგან არსებობდა მოსაზრება, რომ „მათ შეეძლოთ უკეთესი სამსახურის გაწევა, ვიდრე წინა ბანდას“. ეს პიროვნება ჩავიდა სინგაპურში გადატრიალების მცდელობის ჩავარდნის შემდეგ.
ცნობილი ადამიანის უფლებადამცველის, კარმელ ბუდიარდიოს თანახმად, ტარი ლანგი რომელიც თინეიჯერობისას ინდონეზიაში ცხოვრობდა და მისი მშობლები ჯარის მიერ იყვნენ დატყვევებულნი, გამოქვეყნებულ საბუთებს აფასებს, როგორც „შემაძრწუნებელს“; ისინი ამხელენ ბრიტანეთის ნაწილობრივ ბრალს მომხდარ მოვლენებში. „მე გაბრაზებული ვარ, რომ ჩემმა მთავრობამ, ბრიტანულმა მთავრობამ, ეს ჩაიდინა. ბრიტანელებმა არაფერი გააკეთეს ამის შესაჩერებლად“.
რედევეის აზრით, სუკარნოს რეჟიმის დაცემა იყო ბრიტანული პროპაგანდის ერთ-ერთი ბრწყინვალე გამარჯვება. წერილში, რომელიც მან წლების შემდეგ დაწერა ნათქვამია, რომ „სუკარნოს დისკრედიტაცია იყო სწრაფი და წარმატებული. მისი კონფრონტაციული მოძრაობა წლიურად 250,000 ფუნტი სტერლინგი გვიჯდებოდა. მისი რეჟიმის წინააღმდეგ ბრძოლა და დამხობა კი მოხდა IRD-ს კვლევითი და ტექნიკური საშუალებებით ექვს თვეში მინიმალური დანახარჯებით“.
პროფესორი სკო ლუკასის თანახმად, გამხელილი საბუთები ნათელს ჰფენენ იმას, თუ „რაოდენ მნიშვნელოვანია დღემდე“ ბრიტანეთის საგარეო პოლიტიკისთვის „IRD და შავი პროპაგანდა“ პოსტომისეულ პერიოდში, ქვეყნის მიერ წარმოებულ საზღვრებს მიღმა ოპერაციებისთვის. „ეს იყო შედარებით ნაკლებად ძვირად ღირებული გზა, რომ ბრიტანეთს განეხორციელებინა საკუთარი ზეგავლენის მოხდენა; ზეგავლენის, რომლის ღიად აღიარებაც არ იყო შესაძლებელი და სასურველიც კი“.
ტექსტის ორიგინალი – https://bit.ly/3EOCden
Politicano 