ბერგრინი

9 მიზეზი თუ რატომ იყო კრისტოფერ კოლუმბი მკვლელი, ტირანი და უნამუსო არამზადა

საერთოდ, რატომ აღვნიშნავთ კოლუმბის დღეს?

12.10.2015 | დილან მეტიურსი | VOX

უკვე მოძველებულია იმაზე საუბარი, რომ ქრისტეფორე კოლუმბი, რომლის სახელს ბავშვებს აღარ უწოდებენ და ვისი სახელითაც ელექტრონული წერილები აღარ იწერება, იყო მოძალადე ტირანი, რომელმაც წამოიწყო დასავლეთის ნახევარსფეროს ისტორიაში ორი ყველაზე დიდი დანაშაული: ატლანტიკის გავლით მონებით ვაჭრობა და ამერიკელი ინდიელების გენოციდი.

მისი დანაშაულების აღწერას ბევრად უფრო დიდი სტატია დასჭირდება მათ შორის იმიტომ, რომ არსებული ძირითადი მასალების შეფასება საკმაოდ რთული საქმიანობაა. ფილადელფიის ჟურნალის ავტორს მაიკლ კორდს აქვს გამოქვეყნებული კარგი გამოკითხვა; ჰოვარდ ზინის (Howard Zinn) ნამუშევარი არის სადაო, მაგრამ თქვენ შეგიძლიათ იპოვოთ კარგი მასალები იაკობინზე (Jacobin) და ილუსტრირებული ვერსია ოტმილზე (Oatmeal).

აქ მოყვანილია მხოლოდ რამდენიმე ფაქტი ლორენს ბერგრინის ახლახანს გამოქვეყნებული ბიოგრაფიიდან კოლუმბი: ოთხი ვოიაჟი (Columbus: The Four Voyages), რომელშიც აღწერილია წარმოუდგენელი სისასტიკე, რასაც ადგილი ჰქონდა კოლუმბის მხრიდან კარიბის ზღვის ტერიტორიაზე მისი იქ ყოფნის დროს.

კოლუმბმა ინდიელი ქალი მოიტაცა და საკუთარი გუნდის წევრს გადასცა გასაუპატიურებლად

ბერგრინს მოჰყავს მიშელ დე კუნეოს ციტატა, რომელიც მონაწილეობას იღებდა ამერიკაში კოლუმბის მეორე ექსპედიციაში (გვერდი 143):

„ნავში ყოფნისას მე დავატყვევე ულამაზესი ქალი, რომელიც საბოლოო ჯამში ლორდმა ადმირალმა [კოლუმბმა] მე მიბოძა. როდესაც მე ის ჩემს ოთახში შევიყვანე, ქალი შიშველი იყო – მათი ტრადიციისამებრ. მე მსურდა და შევეცადე მასთან საკუთარი სურვილების დაკმაყოფილება. თუმცა, მან წინააღმდეგობა გამიწია და ისეთი ჭრილობები მომაყენა ფრჩხილებით, რომ მაგრამ ვინანე. შემდეგში მე ავიღე თოკის ნაჭერი და მაგრად გავტყიპე ისე, რომ მან გამოსცა ყურებისთვის წარმოუდგენელი კვნესა. საბოლოო ჯამში, ჩვენ მივაღწიეთ ისეთ შეთანხმებას, რომ შეგექმნებოდათ ისეთი წარმოდგენა თითქოს ის გაწვრთნილი იყო ბოზების სკოლაში“.

2. ისპანიოლაზე [დღევანდელი ჰაიტი] კოლუმბის გუნდის წევრი სხვების დასამორჩილებლად საჯაროდ აჭრიდა ინდიელებს ყურებს

მას შემდეგ, რაც 2000 ინდიელზე მეტი ადამიანის თავდასხმა გადაიტანა, კოლუმბმა მის დაქვემდებარებაში მყოფ ალონსო დე ოჰედას უბრძანა სამი ინდიელი ბელადის მოყვანა. შემდეგ კი, მისი ბრძანებით მათ საჯაროდ თავები მოჰკვეთეს. დამატებით ოჰედამ უბრძანა საკუთარ ხალხს, რომ დაეტყვევებინათ კიდევ ერთი ინდიელი და საკუთარი სოფლის შუაგულში „მისთვის ყურები მოეჭრათ იმის სასჯელად, რომ მდინარის გადაკვეთისას ესპანელებმა მათგან საკმარისი დახმარება ვერ მიიღეს“. (ბერგრინი, 170-171)

3. კოლუმბმა ისპანიოლაზე ათასზე მეტი ადამიანი მოიტაცა და დაამონა

კუნეოს თანახმად, კოლუმბმა უბრძანა, რომ მომხდარიყო 1,5000 კაცისა და ქალის დატყვევება. აქედან 400 გაუშვეს, 500 გაწირეს ესპანეთში დეპორტაციისთვის, ხოლო დანარჩენი 600 ესპანელებმა კუნძულზე მონებად აქციეს. 500 ადამიანიდან, სადღაც 200 დაიღუპა მგზავრობისას და მათი ცხედრები ესპანელებმა ატლანტიკურ ოკეანეში გადააგდეს. (ბერგრინი, 196-197)

4. კოლუმბი აიძულებდა ინდიელებს მისთვის ოქრო შეეგროვებინათ ან მომკვდარიყვნენ

კოლუმბმა სიკვდილით დასჯის მუქარით ყველას, ვინც 14 წელს ზემოთ იყო ოქროს დიდი ოდენობით ესპანელებისთვის ჩაბარება აიძულა. რეგიონებში მცხოვრებ ადამიანებს, რომლებსაც არ გააჩნდათ საკმარისი ოქრო, ბამბის ჩაბარების უფლება მიეცათ. ამ შეთანხმებაში მონაწილეებს ეძლეოდათ „დანიშნული სპილენძი ან მონეტა, რომელსაც კისერზე იკიდებდნენ; ისინი წარმოადგენდნენ შეუწყნარებელი სირცხვილის სიმბოლოს“. (ბერგრინი, 203)

ბართლომე დე ლას კასასი, კოლუმბის დანაშაულების ერთ-ერთი მთავარი მემატიანე | ანტონიო ლარა

5. სადღაც 50,000 ინდიელმა თავი მოიკლა, რომ არ დამორჩილებოდნენ ესპანელებს

ბერგრინის თანახმად, გვერდი 204:

„ინდიელებმა გაანადგურეს საკუთარი პურის მარაგები, რომ არც მათ და არც უცხოელებს არ ჰქონოდათ მარაგის მოხმარების შესაძლებლობა. ინდიელები კლდეებიდან ხტებოდნენ, ბალახეულით თავს იწამლავდნენ და შიმშილით თავს იკლავდნენ. ოქროს ჩაბარებით დამძიმებულებს, მათ აღარ შეეძლოთ მიწის დამუშავება, ავადმყოფების, ბავშვების და ასაკოვანი ადამიანების მოვლა. მათ ხელი ჩაიქნიეს და მასობრივი სუიციდი მოაწყეს, რომ თავი დაეღწიათ ქრისტიანების ხელით სიკვდილს ან დატყვევებას; კიდევ, მათ არ სურდათ საკუთარი ხალხის მომავლის და დოვლათის – მიწების, ბოსტნების, სანაპიროების, ტყეების და ქალების – მათთან გაყოფა“.

6. კოლუმბის ისპანიოლაზე 56 წლის ვიზიტის თავზე 300,000 ინდიელისგან მხოლოდ 500 დარჩა

500 წლის წინანდელი მოსახლეობის აღწერის რიცხვები არარის ზუსტი, თუმცა, ბერგრინის აზრით, 1492 წელს ისპანიოლაზე სადღაც 300,000 ადამიანი ცხოვრობდა. 1494-1496 წლებში 100,000 ადამიანი დაიღუპა, ნახევარი მასობრივი სუიციდის შედეგად. 1508 წლისთვის მოსახლეობა შემცირდა 60,000-მდე; ხოლო 1548 წელს დარჩა მხოლოდ 500 ადამიანი.

ნათელია, რომ ზოგიერთმა ადგილობრივმა ესპანელი ჯარისკაცებისგან თავის დასაღწევად მთებში გადაიმალნენ, თუმცა, კოლუმბის ადამიანებმა მათ ძაღლები დაადევნეს. (ბერგრინი, 205)

7. კოლუმბი აგრეთვე საშინლად ეპყრობოდა მის დაქვემდებარებაში მყოფ ესპანელებსაც

რა თქმა უნდა, მისი დანაშაულები კარიბელებისა და ტაინოელების წინაშე წარმოუდგენელია, მაგრამ კოლუმბის მმართველობა ესპანელ ჩასახლებულებზეც გამოირჩეოდა სისასტიკით. მისი ბრძანებით, სადღაც ათამდე ესპანელი „საჯაროდ გატყიპეს, კისერზე დააბეს და ტერფებით ერთმანეთს მიაბეს“; ეს იყო სასჯელი იმისთვის, რომ მათ შიმშილისგან თავის დასაღწევად გაცვალეს ოქრო საჭმელზე. კოლუმბის ბრძანებით, ქალს, რომელმაც „ცუდი სიტყვები წარმოსთქვა ადმირალსა და მის ძმებზე“, ენა მოაჭრეს.

სხვა ქალი კი სიცრუისთვის, რომ ის ორსულად იყო, „გააშიშვლეს და ვირის ზურგზე დააწვინეს გასატყიპად“. კოლუმბის ბრძანებით „პურის მოპარვისთვის ესპანელებისთვის სასჯელი ჩამოხრჩობა იყო“ (ბერგრინი, 315-316). ბერგრინის მტკიცებით:

„მათ ისიც კი უბრძანა, რომ ყურები და ცხვირი მოეჭრათ ერთი არამზადისთვის, რომელიც აგრეთვე გატყიპეს, ბორკილები დაადეს და კუნძულიდან გააძევეს. მათ აგრეთვე გასცა ბრძანება, რომ მომხდარიყო დამხმარე ბიჭის ხელის საჯარო დალურსმანება იმ ადგილას, საიდანაც მან თევზი დაიჭირა. ზოგადად, მინიმალური დანაშაულისთვისაც კი ცემა-ტყეპა საშიში სიხშირით ხდებოდა. კოლუმბმა ერთ კანონდამრღვევს ასი დარტყმაც კი დაუნიშნა, რაც შეიძლება სასიკვდილო ყოფილიყო; ამ ადამიანმა ცხვარი მოიპარა და მერე ამაზე იცრუა. ხუან მორენოს არ გაუმართლა და კოლუმბის სამზარეულოსთვის საკმარისი საჭმლის ვერ შეგროვებისთვის ასი დარტყმა დაიმსახურა“.

8. კოლუმბის დროს ჩასახლებულები 9 და 10 წლის გოგონებს სექსუალურ მონობაში ყიდნენ

ეს ფაქტი მან თვითონ აღიარა ესპანელი დედოფლის მეგობრისადმი, დონა ხუანა დე ლა ტორესთვის მიწერილ წერილში: „საკმაოდ ბევრი დილერია, რომელიც ეძებს გოგოებს; განსაკუთრებული მოთხოვნაა 9 და 10 წლის გოგონებზე, რომლებსაც კარგი ფასი ადევთ“.

9. ინდიელ მონებს, რომლებსაც კისერზე ბორკილები ჰქონდათ, ესპანელი დამპყრობლები თავებს აჭრიდნენ, რომ თავი არ შეეწუხებინათ ამავე ბორკილების მოხსნით

ბენჯამინ კინის თანახმად, რომელიც ესპანელების მიერ ამერიკის დაპყრობის ისტორიის მკვლევარია, არსებობს რამდენიმე სარწმუნო წყარო, რომელთა მიხედვით, „რამდენიმე დაბეჩავებული ინდიელ მუშას ესპანელებმა თავი მოჰკვეთეს, რომ თავი აერიდებინათ კისერზე დამაგრებული სარჩულის მოხსნისგან“.