Amazon გადასახადებისგან თავს ირიდებს

ამაზონის მიერ წარმატებულად წარმოებული ბრძოლა აშშ-ს საგადასახადო სისტემის წინააღმდეგ დაუბრკოლებლად გრძელდება. საცალო ვაჭრობით დაკავებულმა გიგანტმა 2020 წელს მიღწეული არნახული გაყიდვების და შემოსავლების შესახებ განცხადება გააკეთა; ამასთანავე, მისთვის ეფექტურმა ფედერალურმა საშემოსავლო გადასახადის განაკვეთმა მხოლოდ 9.4% პროცენტი შეადგინა, რაც სავალდებულო კორპორატიული გადასახადის – 21% – ნახევარზე ნაკლებია.

ყველა არსებული მონაცემით, პანდემიისას ამაზონის ზრდამ რეკორდულ მაჩვენებლებს მიაღწია. მსოფლიო მასშტაბით წინა დასაბეგრმა შემოსავალმა (რედ. ინგ. pretax income ) 2020 წელს $24 მილიარდი დოლარი შეადგინა, რაც 73%-იან ზრდას წარმოადგენს პანდემიის წლამდე შემოსულ მოგებასთან შედარებით – $14 მლრდ დოლარი. მისი გაყიდვები წინა წელთან შედარებით პანდემიისას 38%-ით გაიზარდა. აშშ-ში კომპანიის შემოსავალი 2020 წელს $20 მლრდ დოლარი იყო. Amazon-ს რომ გადაეხადა მოგების სავალდებულო 21%-იანი ფედერალური საშემოსავლო გადასახადი ის შეადგენდა $4.1 მლრდ დოლარს. თუმცა, ამაზონმა განაცხადა $1.8 მლრდ დოლარის გადასახადის გადახდის შესახებ, რაც ნახევარზე ნაკლებია; ანუ, მან თავიდან აირიდა $2.3 მლრდ დოლარის ოდენობის გადასახადი.

მას შემდეგ, რაც ტრამპის GOP-საგადასახადო კანონი (რედ. GOP – “Grand Old Party” – დიადი ძველი პარტია ანუ აშშ-ს რესპუბლიკური პარტია) ძალაში შევიდა, რომელმაც სავალდებულო კორპორატიული საგადასახადო განაკვეთი 21%-მდე დაწია, ამაზონმა აშშ-ში მიღებული მოგებიდან ეფექტური ფედერალური საშემოსავლო გადასახადის განაკვეთის მხოლოდ 4.3% გადაიხადა. 2018-2020 წლებში ამაზონმა $7.2 მლრდ დოლარის ოდენობის სუბსიდია მიიღო; ეს ის სხვაობაა, რომლის გადახდაც კომპანიას მოუწევდა იმ შემთხვევაში, თუ ბოლომდე დაფარავდა 21%-იან განაკვეთს.

ტრამპის საგადასახადო კანონმდებლობის (რედ. GOP Tax Law) ფარგლებში Amazon-ის მიერ კორპორატიული გადასახადის თავიდან აცილების მონაცემები.
	2020	2019	2018	3 წელი, 2018-2020
აშშ-ს წინა-საგადასახადო შემოსავალი (pretax income)	$20.2 მლრდ	$13.3 მლრდ	$11.2 მლრდ	$44.7 მლრდ
მიმდინარე ფედერალური საშემოსავლო გადასახადი	$1.8 მლრდ	$162 მლნ	$-129 მლნ	$1.9 მლრდ
ეფექტური ფედერალური საშემოსავლო გადასახადის განაკვეთი	9.4%	1.2%	-1.2%	4.3%

მეთოდები, რომლებსაც ორგანიზაცია იყენებს ეფექტური საგადასახადო განაკვეთის დასაწევად ძირითადად უცვლელი რჩება: კომპანიამ $1.8 მლრდ დოლარი დაზოგა საფონდო გარიგებებისთვის (რედ. stock options) მიღებულ საგადასახადო შეღავათებზე და დამატებით $639 მილიონი დოლარი შემოინახა სხვადასხვა საგადასახდო კრედიტების გამოყენებით.

Amazon-ის დამფუძნებელი ჯეფ ბეზოსი

2018-2020 წლებში ამაზონმა აგრეთვე მიიღო გაუფასურების შეღავათები (რედ. depreciation breaks); თუმცა, ამან რაიმე ზეგავლენა კომპანიის მიერ 2020 წელს გადასახადების სახით გადახდილ საბოლოო ჯამზე ვერ მოახდინა. გაუფასურების შეღავათები აძლევს შესაძლებლობას კომპანიას შეამციროს აღჭურვილობაზე საჭირო თანხები იმაზე სწრაფად, ვიდრე ეს აღჭურვილობა უვარგისობაში მოვა. ამ მიდგომის მომხრეებს კონგრესში მიაჩნიათ, რომ ეს ხელს უწყობს ინვესტიციებს და ზოგადად ეკონომიკას; თუმცა, სავარაუდოდ, იგი უფრო აჯილდოებს კომპანიებს იმ ფინანსური დაბანდებებისთვის, რომლებსაც ისინი ისედაც გააკეთებდნენ.

გაუფასურების შეღავათები საკმაოდ რთული თემაა და კომპლექსურ ზეგავლენას ახდენს. ერთ-ერთია ის, რომ ხდება გადასახადის გადახდის მომავალში გადატანა იმის და მიუხედავად, რომ საბოლოო ჯამში, პერსპექტივაში, ეს ამცირებს კომპანიების მიერ შემოტანილი გადასახადების რაოდენობას. ამაზონის მსგავს კორპორაციებზე დაკვირვება კი ნათელს ხდის, რომ ეროვნული საგადასახადო კოდექსი ამ მიმართულებით საერთოდ ვერ უძალიანდება ამაზონს.

ამაზონის მიერ გადასახადებისგან თავის არიდება არის თანმიმდევრული. ბოლო სამი წლის განმავლობაში კომპანიამ აშშ-ში მიღებული მოგებიდან ეფექტური ფედერალური საშემოსავლო გადასახადის განაკვეთის მხოლოდ 4.3% გადაიხადა. ბოლო ათი წლის განმავლობაში კი, ამაზონის მიერ წინა-საგადასახადო მოგებაზე, რომელიც შეადგენდა $57 მლრდ დოლარს, ეფექტურმა ფედერალურმა საგადასახადო განაკვეთმა შეადგინა 4.7%-ი; ეს განსაკუთრებით გამაოგნებელია იმ ფონზე, რომ იმ დროისთვის კანონით დადგენილი განაკვეთი ძირითადად იყო 35%.

ნებისმიერი სხვა კომპანიისთვის $1.8 მლრდ დოლარის ოდენობის გადახდილი ფედერალური საშემოსავლო გადასახადი იქნებოდა იმის ნიშანი, რომ ორგანიზაციის ბუღალტრებმა უსაქმურად გაატარეს განვლილი წელი. თუმცა, ამაზონისთვის ეს იმას ნიშნავს, რომ მათ ბოლო საანგარიშო წელს $2.3 მლრდ დოლარის ოდენობის გადასახადს აარიდეს თავი. მსგავსი ვითარება შემაშფოთებელია, რადგან ამაზონის პანდემიური გამოცდილება მნიშვნელოვნად განსხვავდება იმ სასიცოცხლო საფრთხეებისგან, რომლებსაც განიცდის დანარჩენი ინდუსტრია; 2020 წლის ეკონომიკისთვის დამახასიათებელი იყო კომპანიების მიერ გაყიდვების მნიშვნელოვანი შემცირება და ნულოვანი მოგება. ამ ყველაფრის გათვალისწინებით, საგადასახადო სისტემამ უნდა შეასრულოს დაპირებული მოვალეობები; მეტიც, როდესაც ამაზონს ძალუძს საკუთარი მოგების ნახევარზე მეტის გადასახადისგან გადამალვა, ეს იმის ნიშანია, რომ საგადასახადო სისტემა უდაოდ საჭიროებს ცვლილებას.

აქვე დავამატოთ ისიც, რომ მაშინ როდესაც Amazon-ის თანამშრომლების შრომის პირობები შემაშფოთებელია, მისი დამფუძნებლის – ჯეფ ბეზოსის ქონება რეკორდულად იზრდება. Amazon-ის თანამშრომლები 10 საათი მუშაობენ, გონებას კარგავენ დაუძლურებისგან. 4000 მათგანი საჭიროებს პროდუქტების ტალონებს; ზოგიერთი მათგანი პარკინგზე ცხოვრობს სამსახურთან ახლოს. შემოდგომას ისინი წუწუნუბდნენ, რომ მათ ნიღბებს არ აძლევენ. შემოდგომას კი 20000-მდე თანამშრომელი კორონავირუსით დაინფიცირდა.

Amazon თვალთვალის პრაქტიკას იყენებს არამარტო საკუთარი თანამშრომლების, არამედ ასევე ეკოლოგების და აქტივისტების მიმართ სოციალურ ქსელებშიც, რადგანაც მათ პოტენციურ საფრთხედ აღიქვამს.

ჯულიან ასანჟი | დასავლეთის მიერ დევნილი თანამედროვეობის გმირი

თანამედროვეობის გმირი

2020 წლის 4 იანვარს ლონდონის სასამართლომ უარი განაცხადა ჯულიან ასანჟის ექსტრადირებაზე აშშ-ში, სადაც მას 175 წლით თავისუფლების აღკვეთა ემუქრება.

აშშ დიდი ბრიტანეთისგან 49 წლის ავსტრალიელის ექსტრადირებას ითხოვს. ამის საბაბად ოფიციალური ვაშინგტონი იმას ასახელბს, რომ ასანჟი ამერიკელ სამხედრო მოსამსახურეს ბრედლი მენინგს (შემდგომში მან სქესი შეიცვალა და ჩელსი მენინგი გახდა) დაეხმარა საიდუმლო მასალების წვდომის მიღებაში, რაც ერაყში და ავღანეთში აშშ-ის სამხედრო ოპერაციებს ეხებოდა. WikiLeaks-ზე აღნიშნული მასალების გამოქვეყნების შემდეგ საზოგადოებისთვის ამერიკელების მიერ ჩადენილ დანაშაულებზე გახდა ცნობილი ახლო აღმოსავლეთში.

ჯულიან ასანჟმა WikiLeaks 2006 წელს შექმნა, მაგრამ პლატფორმამ სერიოზულ წარამატებას 4 წლის შემდეგ მიაღწია. 2010 წლის აპრილში WikiLeaks-მა გამოაქვეყნა ვიდეო ”თანმხლები მკვლელობა” (Collateral Murder), სადაც აღბეჭდილია აშშ-ის არმიის 2 ვერტმფრენის თავდასხმის შედეგად როგორ დაიღუპა ბაღდადის მშვიდობიანი მოსახლეობა.

ამ ბმულზე გადასვლით შეგიძლია იხილოთ 2010 წელს WikiLeaks-ზე გამოქვეყნებული ვიდეო, სადაც ამერიკელების დანაშაულია ასახული.

ჯულიან ასანჟმა 2012 წლიდან თავი ლონდონში განთავსებულ ეკვადორის საელჩოს შეაფარა, რადგანაც ევროპული ორდერით დაკავების რეალური საფრთხის წინაშე აღმოჩნდა, შვედეთში მის წინააღმდეგ აღძრული გაუპატიურების საქმის საფუძველზე. ასანჟის სიტყვების თანახმად ეს საქმე იყო მის წინააღმდეგ პოლიტიკური დევნის ნიმუში. ასანჟის მოსაზრებას ამყარებს ის ფაქტი, რომ შვედეთის პროკურატურამ არასკმარისი მტკიცებულებების გამო ეს საქმე 2019 წელს დახურა.

მაგრამ 2012 წელს WikiLeaks-ის დამფუძნებელი მიიჩნევდა, რომ შვედეთი მის ექსტრადირებას მოახდენდა აშშ-ში, სადაც მისი გასამართლება სურთ ასობით ათასობით საიდუმლო სამხედრო დოკუმენტების პუბლიკაციის გამო აშშ-ის ოპერაციებზე ერაყსა და ავღანეთში.

2012 წლიდან ჯულიან ასანჟი 7 წლის განმავლობაში ეკვადორის საელჩოში ცხოვრობდა. ეს 7 წელი მან 20 კვადრატულ მეტრში გაატარა. ინტერიერის მთავარი ნივთები სარბენი ბილიკი და ულტრაიისფერი სანათი იყო, რაც მზის სხივებს უცვლიდა. ასანჟს ამ ხნის განმავლობაში ყავდა ასევე კატა. სიმბოლურია, რომ დასავლეთის მიერ დევნილი ასანჟი თავს ლათინური ამერიკის ერთ-ერთი მცირე ქვეყნის საელჩოში აფარებდა. როგორც მოგეხსნებათ სხვადასხვა ქვეყნენის საელჩოები, მიიჩნევა ამავე ქვეყნების ტერიტორიად და მათ ფარგლებში ვრცელდება იმ ქვეყნის იურისდიქცია, რომელ ქვეყანასაც წარმოადგენს.

ასანჟის კატა ეკვადორის საელჩოში

თუმცა 2019 წელს ბრიტანეთის პოლიციამ ასანჟი ეკვადორის საელჩოში დააპატიმრა. პოლიციელებმა წარმოადგინეს ორდერი, რომელიც 2012 წელს იყო გაცემული სასამართლო სხდომაზე არგამოცხადების გამო. სამხრეთ ამერიკულმა სახელმწიფომ WikiLeaks-ის დამაარსებელს თავშესაფარი ჩამოართვა საერთაშორისო კონვენციების დარღვევის საბაბით.

ბრიტანელებმა ასანჟი ლონდონის მახლობლად არსებულ ბელმარშის საპყრობილეში მოათავსეს, სადაც განსაკუთრებით მძიმე დანაშაულისთვის იხდიან სასჯელს. 2020 წელს მსოფლიოს წამყვანმა სამედიცინო ჟურნალმა The Lancet-მა გამოთქვა შეშფოთება ჯულიან ასანჟის ჯანმრთელობის მდგომარეობის გამო. როგორც 8 სხვადასხვა ქვეყნის 60-მდე ექიმი იტყობინებოდა, ავსტრალიელი ვერ იღებს საჭირო სამედიცინო მომსახურებას და ასევე ფსიქოლოგიური წამების მსხვერპლია. მათ დიდი ბრიტანეთის შინაგარ საქმეთა მინისტრს, პრიტი პატელს მიმართეს აღნიშნული თხოვნით.

ასანჟის ფიზიკური მდგომარეობის გაუარესებაზე სურათებიც მეტყველებენ

ასანჟის თანამებრძოლი და WikiLeaks-ის ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი წყარო და ინფორმატორი, ბაღდადთან მომსახურე უფროსი ეფრეიტორი ბრედლი მენინგი იყო. მან სამხედრო კომპიუტერებიდან 700 000-მდე კონფიდენციალური დოკუმენტი ატვირთა, სადაც იდენტიფიცირებულია აშშ-ის სამხედრო დანაშაულები ერაყში და ავღანეთში.

ამერიკელებმა ის 2010 წელს დააპატიმრეს, ხოლო 2013 წლის აგვისტოში 35 წლით თავისუფლების აღკვეთა მიუსაჯეს. ციხეში ყოფნისას ბრედლი მენინგმა სქესი შეიცვალა. 2017 წელს ის პრეზიდენტმა ბარაკმ ობამამ შეიწყალა. 2019 წელს ჩელსი კვლავ დააპატიმრეს WikiLeaks-ზე გამოძიებაში მონაწილეობაზე უარის გამო. 2020 წლის მარტში ჩელსი მენინგმა საგამოძიებო იზოლატორში თვითმკვლელობა სცადა.

ბრედლი მენინგი სქესის შევლამდე და სქესის შეცვლის შემდეგ

WikiLeaks-ის მასალები

Wikileaks-ის წყალობით ბევრი მნიშვნელოვანი საიდუმლო გამოაშკარავდა, ფარულად დაგეგმილ პოლიტიკურ ფარსებს ფარდა აეხადა, ფართო მასებმა შეიტყვას ის დეტალები, რამაც მათ აშშ-ის რეალური სახე დაანახა. აი რამდენიმე მათგანი:

2008 წლიდან WikiLeaks-მა ათასობით ფაილი გამოაქვეყნა გუანტანამოს ციხეში პატიმრების წამების და არაადამიანური მოპყრობის შესახებ, სადაც ამერიკელი ოფიციალური პირები პირდაპირ იყვნენ ჩართულნი. გუანტანამოს ციხე 2002 წელს ჯორჯ ბუშ უმცროსის პრეზიდენტობისას გაიხსნა. ამ სკანდალმა მნიშვნელოვნად შეარყია აშშ-ის იმიჯი საერთაშორისო არენაზე.

”ავღანეთის ომის დღიურები’‘ და ”ერაყის დოსიე” ფართო საზოგადოებისთვის შოკისმომგვრელი იყო, რადგანაც ამერიკული იმპერიალიზმი გამოაშკარავა, რასაც სახელმწიფო დეპარტამენტის და პენტაგონის კარგად დაქოქილი პროპაგანდის მანქანა დიდი ხნის განმავლობაში გულდასმით მალავდა.

”ავღანეთის ომის დღიურები’‘ – ეს არის პოლიტიკური დოსიე, სადაც თავმოყრილია პენტაგონის საიდუმლო მასალები 2004-2009 წლებში მიმდინარე სამხედრო კამპანიის შესახებ, რაც WikiLeaks-მა 2010 წლის 26 ივლისს გამოაქვეყნა. ის 75 000 დოკუმენტისგან შედგება, რომელიც მოიცავს დეტალურ ინფორმაციას საომარი ოპერაციების წარმოების, ტერაქტების და სხვა მნიშვნელოვანი ფაქტების შესახებ.

”ერაყის დოსიე” – ეს 391 832 დოკუმენტის საერთო სახელია, რაც WikiLeaks-ის მიერ 2010 წლის 22 ოქტომბერს იქნა გამოქვეყნებული. ამ დოკუმენტებში ასახულია ერაყში ომის წარმოების და ამერიკული ჯარების მიერ მისი ოკუპაციის საიდუმლო ცნობები. აღნიშნული დოსიე ნათელს ჰფენს ბევრ გარემოებას, რასაც აშშ დიდი ხნის განმავლობაში მაქსიმალურად მალავდა.

2011 წელს Wikileaks-მა ამერიკელი ელჩების 250 000 საიდუმლო დოკუმენტი გამოაქვეყნა, რის შედეგადაც ამერიკული დიპლომატიის შიდა სამზარეულო საზოგადოებისთვის გახდა ხელმისაწვდომი. სწორედ მაშინ გახდა ცნობილი რომ აშშ-ის ეროვნული უსაფრთხოების სააგენტო (NSA) ჯაშუშობდა ბევრ ცნობილ პოლიტიკოსს, მათ შორის ანგელა მერკელს. WikiLeaks-ის ცნობით ამერიკის სადაზვერვო სამსახურები 2006-2012 წლების განმავლობაში ჯაშუშობდნენ საფრანგეთის პრეზიდენტ ფრანსუა ოლანდსა და მის ორ წინამორბედს.

2016 წელს, აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნების წინასაარჩევნ0 კამაპანიის დროს WikiLeaks-მა ჰილარი კლინტონთან დაკავშირებული 20 000-მდე ელექტრონი წერილი გამოაქვეყნა. ამ წერილებით ცნობილი გახდა, რომ ჰილარი ბევრ თანაპერტიელს გაურიგდა შიდაპრატიული კონკურენტის, ბერნი სანდერსის ჩამოსაშორებლად. აშშ-ის ხელისუფლება ჯულიან ასანჟს ელექტრონული სისტემების გატეხვას და ჰაკარეობაში ადანაშაულებდა, თუმცა როგორც ავსტრალიელმა მოგვიანებით ტვიტერში აღნიშნა: ”WikiLeaks-ის მიერ გამოქვეყნებული ათასობით ელექტრონული წერილი მათ მოიოვეს სახელწმიფო დეპარტამენტიდან ”ინფორმაციის თავისუფლების კანონის” საფუძველზე.

The 'thousands of Clinton emails' WikiLeaks published were not hacked but obtained from the U.S. State Department via the Freedom of Information Act ion 3 March 2016. https://t.co/RwcCuhokmN (the '2017' reference later in the document is a typo) #Papadopoulos pic.twitter.com/MEdrXY6uJz

— Defend Assange Campaign (@DefendAssange) October 30, 2017

ამ სკანდალმა ყველას დაანახა თუ რა კრიზისშია ჩაფლული დემოკრატიული პარტია და ის, რომ საპრეზიდენტო კანდიდატი სამართლიანი კონკურენციის წყალობით შერჩევის მაგივრად, გარიგებებით და წინასწარი შეთანხმებებით შეარჩიეს. დემოკრატიული პარტიის ეროვნული კომიტეტის თავჯდომარემ დები ვასერმან-შულცმა და სხვა გავლენიანმა პოლიტიკოსებმა ამ ამბის შემდეგ საკუთარი თანამდებობები დატოვეს.

დასავლეთის დისიდენტი

ბოლო 10 წლის განმავლობაში აშშ-ის მიერ ასანჟის წინააღმდეგ წარმოუდგენელი სისასტიკის და დევნის მომსწრენი გავხდით. ჯულიან ასანჟი არის თანამედროვე დასავლეთის ყველაზე ჩაგრული დისიდენტი, იმიტომ რომ ის პირდაპირ დაუპირისპირდა იმ ყალბ სისტემას, რასაც დასავლური პროპაგანდის მანქანა, საკუთარი მედია საშუალებებით, პოლიტიკოსებით, არასამთავრობო ორგანიზაციების ქსელით და ნატოს ინტერვნეციებით თავს ახვევს მთელ მსოფლიოს.

პარადოქსალურია, მაგრამ საბჭოთა დისიდენტები ქვეყნის დატოვების შემდეგ მაინც ახერხებდნენ თავისუფლების ნანატრი ჰაერის ჩასუნთქვას, იქნებოდა ეს ალექსანდრე სოლჟენიცინი, ვლადიმერ ბუკოვსკი თუ სხვები ქვეყნის დატოვების ან ქვეყნიდან გაძევების შემდეგ ისინი სრულფასოვანი ცხოვრებით ცხოვრობდნენ , მაგრამ ასანჟს გასაქცევიც არსად არ აქვს. აშშ-ის მეთაურობით მას ყველაზე გავლენიანი და ძლევამოსილი დასავლეთი დაუპირისპირდა იმის გამო, რომ მან ფართო მასებისთვის გამოამჟღავნა ის, რასაც კორპორატიული დასავლური მედია ასე გამალებით უმალავდა ყველას.

ჯულიან ასანჟი აშშ-ში სახელმწიფოს მტრად გამოაცხადეს და მის მკვლელობას მოუწოდებდნენ. როგორც სხვადასხვა გამოცემები იუწყებოდნენ, ამერიკელი ჯაშუშები მის მკვლელობასაც კი განიხილავდნენ და უბედური შემთხვევის ინსცენირების გეგმავდნენ.

WikiLeaks-ს უარი ეთქვა Amazon-ზე ჰოსტინგზე. Paypal-მა, Mastercard-მა и Visa-მ დაბლოკა WikiLeaks-ისთვის თანხის გადარიცხვის და მხარდამჭერების შემოწირულობბის დარიცხვის შესაძლებლობა. ამერიკელი პოლიტიკოსები WikiLeaks-ს ”ტერორისტულ ორგანიზაციად” მოიხსენიებენ. აშშ-ის ამჟამინდელი პრეზიდენტი ჯო ბაიდენი 2010 წელს მას ”ტექნოლოგიურ ტერორისტად” მოიხსენიებდა.

იტალიელი არტისტის დავიდ დორმინოს მიერ 2015 წელს ბერლინის ალექსანდრპლაცზე აღმართული ბრინჯაოს სკულტურა და მხატვრული ინსტალაცია სახელად – Anything to Say? სკულპტურაზე გამოსახულები არიან ედვარდ სნოუდენი, ჯულიან ასანჟი და ჩელსი მენინგი.

უკვე რამდენიმე წელია მთელი მსოფლიოს მასშტაბით დაწყებულია მოძრაობა Free Assange (გაათავისუფლეთ ასანჟი). ჟურნალისტები, ექსპერტები, ინტელექტუალები სხვადასხვა კონტინენტებიდან მოითხოვენ ავსტრალიელის გათავისუფლებას.

სიმართლე არ შეიძლება იყოს დანაშაული, WikiLeaks-ს კი სიმართლის გავრცელების მეტი არაფერი არ გაუკეთებია.

დიდება ჩვენი დროის ნამდვილ გმირებს!

გამძლეობა ჯულიან ასანჟს ამ მძიმე ბრძოლაში!

ამერიკელების დიქტატორები

დღესდღეობით მეინსტრიმული მედიის დამსახურებით და აშშ-ის არასამთავრობო და ფედერალური სააგენტოების წყალობით ხდება იმ აზრის ტირაჟირება, რომ აშშ დემოკრატიის მხარესაა და ცდილობს არადემოკრატიული მმართველების, სხვადასხვა ქვეყნების დიქტატორების ჩამოშორებას ხელისუფლებიდან, რათა დემოკრატიული ფასეულობების და თავისუფლების გავრცელებას შეუწყოს ხელი მთელს მსოფლიოში.

თუმცა ისტორია სრულიად სხვა რამეს მოგვითხრობს. ცივი ომის დროს ამერიკელები და მათი პარტნიორები ყველა მეთოდს იყნებდნენ, მათ შორის საერთაშორისო სამართლის ნორმების დარღვევით, დანაშაულების და ადამიანების კონსტიტუციური უფლებების შელახვის წყალობით, რათა კომუნისტური და სოციალისტური იდეების და მთავრობების წინსვლა გლობალურად ჩაეხშოთ.

ამერიკული ცენტრალური სადაზვერვოს სააგენტო (CIA) სხვადასხვა ქვეყნებში სახელმწიფო გადატრიალებების ორგანიზებასაც კი არ ერიდებოდა, მათთვის სასურველი და მათ მიერ მართვადი პოლიტიკოსების ხელისუფლებაში მოსასვლელად. ხშირად მათ მიერ მხადაჭერილი დიქტატორები ათასობით და ასიათასობით უდანაშაულო ადამიანს კლავდნენ, მაგრამ მათ ეს დიდათ არ ადარდებდათ.

თუ ვინმე უწყობდა დიქტატორების ხელისუფლებაში მოსვლას და მათი ძალაუფლების გამყარებას XX საუკუნეში, ეს პირველ რიგში ამერიკელები იყვნენ.

ბრაზილია

1960-იან წლებში კუბის რევოლუციის შემდეგ ბრაზილიაში მემარცხენე პარტიების არნახული რაოდენობის ზრდა და პოპულარობა შეიმჩნეოდა. ბრაზილიის პრეზიდენტი ჟოაო გულარტი, რომელიც მდიდარი მიწათმფლობელი იყო, ცდილობდა ცივი ომის დროს ნეიტრალური პოზიცია დაეკავებინა. ქვეყნის შიგნით არსებული პოლიტიკური აზრთა სხვადასხვოაბის დაშოშმინება მან მიწის რეფორმის ფართო პაკეტით გადაწვიტა. ამან ბრაზილიური პოლიტიკური ელიტის უკმაყოფილება გამოიწვია და მათ ამერიკულ ცენტრალურ სადაზვერვო სააგენტოს (CIA-ის) მიმართეს. აშშ-მ არ დააყოვნა და 1964 წელს ჟოაო გულარტის მთავრობა დაამხო და იმ დროისთვის ერთ-ერთი ყველა სასტიკი გადატრიალება მოაწყო.

კასტელო ბრანკო, რომელიც გულარტის მემკვიდრე იყო, ცენტრალური სადაზვერვო სააგენტოსგან (CIA) იღებდა ფულად სახსრებს და ასევე მათთან იწრთობოდა. 1964 წლის გადატრიალების შემდეგ, მან სამხედრო დიქტატურა დაამყარა ქვეყანაში, ამერიკული მულტინაციონალური კომპანიებისთვის განსაკუთრებული პირობები შექმნა, უხვად დაიწყო კრედიტების მიღება მსოფლიო ბანკისგან და საერთაშორისო სავალუტო ფონდისგან.

გენერალი კასტელო ბრანკო

ჩილე

ჩილე იყო ერთ-ერთი პირველი ქვეყანა, სადაც ამერიკელებმა ნეოლიბერალიზმის პრინციპიების დანერგვა დაიწყეს საექსპერიმენტო სიტუაციაში. მათ სახელმწიფო გადატრიალება მოაწყვეს კანიონიერად არჩეული სოციალისტი პრეზიდენტი, სალვადორე ალიენდეს წინააღმდეგ. ჩილეს პრეზიდენტი თვითმკვლელობამდე მიიყვანეს და დიქტატორ ავგუსტო პინოჩეტს ჩაუგდეს მთელი პოლიტიკური ძალაუფლება.

ავგუსტო პინოჩეტი

სოციალისტი სალვადორ ალიენდეს ყველაზე დიდი რეფორმა, რამაც აშშ-ის განრისხება გამოიწვია, ჩილეური სპილენძის ინდუსტრიის ნაციონალიზაცია იყო. სპილენძი ჩილეს ექსპორტში მთავარი პროდუქტი იყო და XIX საუკუნის შუა პერიოდიდან სპილენძის მოპოვება 2 ამერიკული კომპანიის მიერ კონტროლდებოდა, რომლებიც სხვადასხვა მაღაროებს ფლობდნენ.

სწორედ CIA-ის და ამერიკელების დახმარებით ჩილეში სისხლიანი დიქტატორი ავგუსტო პინოჩეტი მოვიდა ხელისუფლების სათავეში და 16 წლის განმავლობაში მართავდა ქვეყანას.

პარაგვაი

ალფრედო სტროსნერი პარაგვაის პრეზიდენტი 1954-1989 წლებში იყო. ის ამ თანამდებობაზე მას შემდეგ აღმოჩნდა, რაც CIA-ის მიერ მოწყობილ სამხედრო გადატრიალებას ჩაუდგა სათავეში. მისი 35-წლიანი მმართველობა გამოირჩეოდა ამერიკელების მიმართ ლოალურობით და რეპრესიების არნახული მასშტაბით.

ალფრედო სტროსნერი

ლიბერია

2006 წელს ჰააგის ტრიბუნალმა ლიბერალიის ყოფილი პრეზიდენტს, ჩარლზ ტეილორს 11 ბრალდება წარუდგინა კაცობრიობის წინააღმდეგ ჩადილი დანაშაულებების გამო, რომელთა შორის იყო, მკვლელობები, გაუპატიურებები, სექსუალური მონობა, ბავშვების გამოყენება ჯარისკაცების როლში, მაროდიორობა, ადამიანური ღირსების შელახვა და უამრავი სხვა. ტეოლორის ყოფილმა თანამოსაგრემ, სამხედრო დანაყოფის მეთაურმა, ე.წ სიკვდილის ესკადრონის ხელმძღვანემა, ჯოზეფ მარხაზმა მისცა ინტერვიუ, სადაც განაცხადა, რომ ტეილორი მის ერთგულ ბოევიკებს კანიბალიზმით ასაქმებდა ადამიანების შეშინების მოტივით.

ჩარლს ტეილორი ჰააგის სასამართლოზე

გამოძიების განმავლობაში გამომჟღავნდა სხვა საინტერესო დეტალები ტეოლორის ბიოგრაფიიდან, რომლის თანამხადაც ის აშშ-ის ცენტრალურ სადაზვერვო სააგენტოსთან (CIA-ის) მჭიდროდ თანამშრომლობდა. ერთ-ერთი მოსაზრების თანახმად ტეილორი ამერიკელების მიერ გამოყენებული იქნა, როგორც მათთვის არასასურველი ლიბერიის პრეზიდენტის, სემუელ დოუს გასანეიტრალებლად. ამერიკელების ტეილორთან თანამშრომლობაზე ასევე მოწმობს სპეცსამსახურების საიდუმლო დოკუმენტები, რომლებიც რამდენიმე წლის წინ ფართო მასებისთვის გასაჯაროვდა.

ინდონეზია

1965 წელს არმიის უფროსმა ოფიცერმა, სუჰარტომ სახელმწიფო გადატრიალების მოწყობა სცადა. მან სუკარნოს ადგილი დაიკავა და CIA-ის აქტიური დახმარებით დაიწყო კომუნისტების წინააღმდეგ სასტიკი რეპრესიები, რომლის შედეგადაც ათასობით უდანაშაულო ადამიანი დაიღუპა. 1967 წელს მან ძალაუფლება მთლიანად ჩაიგდო ხელში, ხოლო 1968 წელს პრეზიდენტი გახდა.

სუჰარტო

ის ყოველ 5 წელიწადში ერთხელ ხელახლად ირჩეოდა პრეზიდენტად, სანამ 1998 წელს იძულებთ არ მოუწია თანამდებობის დატოვება. მას აკრიტიკებდნენ რეპრესიული მმართველობის და ასევე ინდონეზიის შეჭრის გამო აღმოსავლეთ ტიმორში 1975 წელს, რომლის შედეგადაც 100 000-მდე ადამიანი დაიღუპა შიმშილით, ომებით და სხვადასხვა დაავადებებით.

ესპანეთი

ფრანცისკო ფრანკო გახლდათ ესპანელი ნაციონალისტი, გენერალი, რომელიც თავდაუზოგავად იბრძოდა ესპანეთის მთავრობის და მემარცხენე პარტიების წინააღმდეგ. 30-იან წლებში, ტრაგიკულად ცნობილ ესპანეთის სამოქალაქო ომში მან იტალიელი და გერმანელი ნაცისტების დახმარებით გამარჯვება მოიპოვა.

დიქტატორი ფრანკო

50-იან, 60-იან და 70-იან წლებში ნატოს დიდად გულზე არ ეხატებოდა ფრანკო მისი ავტოკრატიული მართვის სტილიდან გამომდინარე, მაგრამ სამხედრო ბლოკი მაინც თანხმობაში იყო ცნობილ ესპანელ გენერალთან, რადგანაც მას გამორჩეულად ანტიკომუნისტური ხედვა გააჩნდა.

ფრანკო და რონალდ რეიგანი

კიდევ ერთი მიზეზი, რატომაც ნატო და განსაკუთრებით CIA მხარს უჭერდა ფრანკოს, იმაში მდგომარეობს რომ ესპანეთი სტრატეგიულ მნიშვნელობას წარმოადგნენდა აშშ-სთვის, რათა პირენეს ნახევარკუნძულზე სამხედრო კონტროლი დაემყარებინა და ხმელთაშუაზღვისპირეთში საბჭოთა კავშირის ნებისმიერი წინსვლა შეეჩერებინა.ა.

კიდევ ერთი მიზეზი, რატომაც ნატო და განსაკუთრებით CIA მხარს უჭერდა ფრანკოს, იმაში მდგომარეობს რომ ესპანეთი სტრატეგიულ მნიშვნელობას წარმოადგნენდა აშშ-სთვის, რათა პირენეს ნახევარკუნძულზე სამხედრო კონტროლი დაემყარებინა და ხმელთაშუაზღვისპირეთში საბჭოთა კავშირის ნებისმიერი წინსვლა შეეჩერებინა.

შედეგად ფრანკომ ამერიკელ ჯარისკაცებს პირენეს ნახევარკუნძულზე შეუზღუდავი თავისუფლება მიანიჭა.

პორტუგალია

ფრანცისკო ფრანკოს მსგავსად პორტუგალიელი დიქტატორი ანტონიუ სალაზარიც ნაციონალისტი პოლიტიკური მოღვაწე იყო. ისიც ანტიკომუნისტური განწყობებით გამოირჩეოდა და კომუნისტების წინააღმდეგ სასტიკ რეპრესიებს აწარმოებდა.

ანტონიუ სალაზარი

ეს არ არის სრული ჩამონათვალი ამერიკელების მიერ მხარდაჭერილი დიქტატორებისა, ეს მხოლოდ მცირე სიაა. აშშ-ის საგარეო პოლიტიკა ხშირად ეყრდნობოდა და დღესაც არ ერიდება დიქტატორების მხარდაჭერას, თუ ეს მათი ქვეყნის სამხედრო მიზნებთან თანხვედრაშია.

”ის ნაბიჭვარია, მაგრამ ჩვენი ნაბიჭვარი” – ეს ფრთოსანი ფრაზა ამერიკის 32-ე პრეზიდენტ, ფრანკლინ დელანო რუზველტს ეკუთვნის, რომლითაც მან ნიკარაგუის ცნობილი დიქტატორი ანასტასიო სამოსა შეამკო 1939 წელს. ეს ფრაზა საკმაოდ ზუსტად აღწერს აშშ-ის საგარეო პოლიტიკის ორმაგ სტანდარტებს XX საუკუნის განმავლობაში.

ნიკარაგუელი დიქტატორი სამოსა და აშშ-ის პრეზიდენტი რიჩარდ ნიქსონი

ვაშინგტონი მონების კბილებისგან დამზადებულ პროტეზს ატარებდა

ისტორია იმის შესახებ, რომ აშშ-ის პირველი პრეზიდენტი ჯორჯ ვაშინგტონი ხის პროტეზს ატარებდა სიცრუე აღმოჩნდა. როგორც ამერიკელი მეცნიერები მიიჩნევენ ვაშინგტონი სხვა ადამიანის კბილებისგან, სავარაუდოდ კი აფრიკელი მონების კბილებისგან დამზადებულ პროტეზს ატარებდა.

პირველი კბილი ჯორჯ ვაშინგტონმა 1756 წელს, 24 წლის ასაკში დაკარგა. ამერიკელმა პოლიტიკოსმა პროტეზის ხმარება 1789 წელს დაიწყო, როდესაც მას პირის ღრუში მხოლოდ 1 კბილი დარჩა.

ჯორჯ ვაშინგტონი ვერნონის მთაზე საკუთარ მონებთან ერთად თივის მოსავლის აღებისას. ამერიკელი მხატვრის, იუნიუს ბრუტუს სტერნსის ნახატი.

საარქივო მონაცემებით ირკვევა, რომ აშშ-ის პირველმა პრეზიდენტმა მინიმუმ 9 კბილი შეიძინა აფრიკელი მონებისგან. დოკუმენტების თანახმად ირკვევა, რომ 1784 წლის მაისში აშშ-ის ერთ-ერთმა მამა დამაარსებელმა კბილის ექიმ, ლე მუარისთვის 9 კბილი შეიძინა 6 ფუნტის და 2 შილინგის საფასურად. არ არის გამორიცხული, რომ შავკანიან მონებს კბილებს არც თუ ისე ჰუმანური მეთოდებით, ყოველგვარი ანესთეზიის გარეშე აცლიდნენ, რათა შემდგომ ცნობილ ამერიკელ პოლიტიკოსს თავისუფლებაზე ლექციების კითხვისას სასიამოვნო ღიმილი ჰქონოდა.

ვირჯინიის უნივერსიტეტის მკვლევარის, კეტრინ გეჰრედის მტკიცებით ჯორჯ ვაშინგტონი საინაოგურაციო სიტყვას აფრიკელი მონების კბილებისგან დამზადებული პროტეზით წარმოთქვავდა. ეს მოსაზრება ბევრი ამერიკელის აღშფოთებას იწვევს.

შებახსენებთ, რომ ჯორჯ ვაშინგტონი მსხვილი მონათმფლობელი იყო. სიკვდილის მომენტისთვის მას 317 პირადი მონა ყავდა. 1793 წელს, პრეზიდენტის რანგში ვაშინგტონმა ხელი მოაწერა კანონს, რომელიც გაქცეული მონების დაჭერას ითვალისწინებდა აშშ-ის ნებისმიერ შტატში და მათ დაბრუნებას ”კანონიერი” მფლობელებისთვის.

ამერიკულმა დრონმა ”შემთხვევით” 30 ავღანელი ფერმერი მოკლა

ამერიკულმა დრონმა, რომელიც ”ისლამური სახელმწიფოს” დაჯგუფებს უტევდა, შემთხვევით 30-მდე ავღანელი ფერმერი მოკლა, რომლებიც მძიმე დღის შემდეგ მინდორში ისვენებდნენ.

© Reuters

”ოთხშაბათის თავდასხმის შედეგად კიდევ 40-მდე ადამიანი დაიჭრა, რომელთაც შემთხვევით დაესხნენ თავს ამერიკული ძალები. ავღანელ ფერმერებს აღმოსავლეთ პროვინციაში, ნანგარჰარში თხილის შეგროვება ახალი დამთავრებული ქონდათ , როდესაც ეს ტრაგედია დატრიალდა” – ავღანელი ოფიციალური პირების მიერ გავრცელებულ ინფორმაციას Reuters ციტირებს.

ავღანეთის თავდაცვის სამინისტრომ და ამერიკელმა მაღალჩინოსანმა ქაბულში დაადასტურეს დრონის თავდასხმა, თუმცა მშვიდობიანი მოსახლეობის მსხვერპლის შესახებ დეტალური ინფორმაცია არ გაუჟღერებიათ.

ავღანეთში ასობით მშვიდობიანი მოქალაქე დაიღუპა მაშ შემდეგ, რაც მიმდინარე თვეში თალიბანს და აშშ-ის შორის მშვიდობიანი მოლაპარაკებები ჩაიშალა. თალიბანმა გააფრთხილა აშშ-ის პრეზიდენტი დონალდ ტრამპი, რომ ის ინანებს თავის გადაწყვეტილებას შეეწყვიტა მოლაპარაკებები, რომლის მეშვეობითაც შესაძლებელი იყო 18-წლიანი ომის შეწყვეტა და პოლიტიკური მდგომარეობის დარეგულირება.

გაეროს ინფორმაციით ავღანეთში ამა წლის პირველ ნახევარში 4000-მდე მშვიდობიანი მოქალაქე დაიღუპა ან დაიჭრა. ამაში კი ლომის წვლილი აშშ-ის ხელისუფლებას და მის მიერ ორკესტრირებულ დასავლურ კოალიციას მიუძღვის.

”ნარკოტიკები, ნავთობი და ომი” – აშშ ავღანეთში, კოლუმბიასა და ინდოჩინეთში

კანადელი დიპლომატი, პიტერ დეილ სკოტი თავის წიგნში ”ნარკოტიკები, ნავთობი და ომი” აშშ-ის სადაზვერვო სამსახურების, ნარკომაფიის და ნავთობის ბიზნესის ინტერესთა თანაკვეთაზე საუბრობს. 

II მსოფლიო ომის შემდეგ ნარკოტიკები აშშ-ის საგარეო პოლიტიკის ინსტრუმენტად იქცა: აშშ-ის დომინირების სტრატეგია სხვადასხვა ადგილობრივ რადიკალურ დაჯგუფებებთან ალიანსებს საჭიროებს, რომლებიც შუამავლის როლს თამაშობენ და საკუთარ ქვეყანაში ყველაზე სისხლიან საქმეს ასრულებენ აშშ-ისთივს. (გავიხსნეოთ მაგალითად ”სირიის ზომიერი ოპოზიცია”, რომლებიც უკანონო ბანდ-ფორმირებებს წარმოადგენდნენ, მაგრამ ამერიკელებიც მფარველობით სარგებლობდნენ. ასევე ახალო აღმოსავლეთში ისეთი ტერირისტული ორგანიზაციები, როგორებიცაა ”ალ-ქაედა და ”თალიბანი” საკუთარი არსებობის საწყის ეტაპზე სწორედ ამერიკელების დახმარებით და ხელშეწყობით სარგებლობდნენ) 

იქადან გამომდინარე რომ ოფიციალურად მსგავსი რადიკალური, ხშირ შემთხვევაში დანაშაულებრივი ჯგუფების ფინანსირება ოფიციალურად შეუძლებელია, ვაშინგტონი არაოფიციალურად ნებას რთავს მათ ნარკოწარმოებით დაკავდნენ და ნარკოვაჭრობით ფული იშოვონ, საკუთარი ინტერესების გატარების პირობით.

ისტორიის განმავლობაში ხშირი იყო ამერიკელების ალიანსები სიცილიურ მაფიასთან, ნიკარაგუულ ”კონტრასთან”, კოსოვოს განმათავისუფლებელ არმიასთან, კოლომბიურ ”აუტოდეფენსასთან” და ა.შ. ნარკოტიკების მეშვეობით აშშ მარიონეტული რეჟიმების და ტერორისტული ორგანიზაციების დაფინანსებას ახერხებდა და  საიდუმლო ოპერაციების დაგეგმვის საშუალებას იტოვებდა ცენტრალურ სადაზვერვო სააგენტოსთან დაკავშირებული ბანკების მეშვეობით. აშშ-ის ამგვარი პოლიტიკის შედეგად გლობალურად ნარვაჭრობის რეკორდული ზრდა ფიქსირდება, რაც ბევრ ქვეყანაში არასტაბილურობის ერთ-ერთი გამომწვევი მიზეზია.

დეილ სკოტის წიგნში დეტალურად არის განხილული ის სქემა, რომლის მეშვეობითაც აშშ მოქმედებს. ამ მასალების გაცნობის შედეგად ის გავრცელებული მითი იმსხვრევა, რომლის თანახმადაც აშშ და ნატო ნარკოტიკების გავრცელების წინააღმდეგ ერთობლივად იბრძვიან.

დღეს Huawei, გუშინ Toshiba – აშშ-ის ომები აზიურ კომპანიებთან

ამერიკელი პოლიტიკოსები Toshiba-ს პროდუქცია ამტვრევენ

ბოლო პერიოდში აშშ-ს და ჩინეთს შორის სავაჭრო ომი დაიწყო. თავისი მასშტაბით და ეკონომიკური დანაკარებით ეს ბოლო ათწლეულის ერთ-ერთი ყველაზე მსხვილი სავაჭრო დაპირისპირებაა. ეს დაპირისპირება უკვე დიდი ხანია გაცდა ეკონომიკურ საბურველს და ამერიკული იმპერიალიზმის გამოვლინების კლასიკურ მაგალითად იქცა.

რამდენიმე ხნის წინ აშშ-ის ვაჭრობის სამინისტრომ ჩინური კომპანია Huawei შავ სიაში შეიყვანა. ამერიკულმა კომპანია Google-მა კი განაცხადა, რომ ჩინური კომპანიის (Huawei) ტელეფონები გაითიშება Android-ის საოპერაციო სისტემის განახლებისგან. ეს კი სხვა არაფერია თუ არა კონკურენციაზე უარის თქმა და ყველანაირი მეთოდით მეტოქის განადგურების მცდელობა.

რა გახდა ამის მიზეზი? პირველ რიგში სწრაფი ტემპით მზარდი ჩინური ეკონომიკა, ჩინეთის ტექნოლოგიური წინსვლა, რაც აშშ-ში საკმაოდ სახიხაფათოდ ჩათვალეს. ბევრი ეკონომისტის, ექსპერტის თუ ინტელექტუალის პროგნოზით XXI საუკუნე იქნება ჩინური საუკუნე, რაც ამერიკული ჰეგემონიის დასასრულამდე მიგვიყვანს, ეს კი ამერიკელების აშკარა განრისხებას იწვევს.

ზოგადად ამერიკელები კმაყოფილები არიან იქამდე, სანამ მათი პარტნიორები ვასალების როლში არიან და მათ სრულად ემორჩილებიან, როგორც კი ვინმე დამოუკიდებლად ცდილობს განვითარებას ამერიკელების ჩარევის გარეშე, მაშინ რომელიღაც ამერიკულ სახელმწიფო უწყებას ეყოფა იმის კადნიერება, რომ განაცხადოს უცხოური ”კომპანიების წარმატებული მოღავწეობა აშშ-ის სახელმწიფო ინტერესებს ეწინააღმდეგება” და ამიტომაც მათ წინააღმდეგ სანქციებს დააწესებენ.

სწორედ ესე მოხდა Huawei-ის შემთხვევაში. მაგრამ ეს ამერიკელების აგრესიული, არასამრთლიანი ეკონომიკური ომის პირველი შემთხვევა არ არის აზიური კომპანიების წინააღმდეგ. 3 ათეული წლის წინ მსგავსი სიტუაცია იყო Toshiba-ს გარშემოც, ამიტომაც გადავწყვიტეთ მცირე ისტორიული ექსკურსი შემოგთავაზოთ.

 

30 წლის წინ Toshiba-მ  საბჭოთა კავშირს გარკვეული ტექნოლოგიები მიყიდა. აშშ ამ ფაქტმა განარისხა და შემდეგი სანქციები დაუწესა იაპონურ კომპანიას:

1. იაპონიის პოლიციის დეპარტამენტს გაუგზავნა ბრძანება, Toshiba-ს მანქანათმშენებლობის ქარხნის პრეზიდენტის, ერხე ლინის და დაზგების მწარმოებელი ბიზნესის პრეზიდენტის ჰიროსიმა ტანამურუს  დაპატიმრების მოთხოვნით და მათთვის 10 წლით თავისუფლების აღკვეთის ბრძანებით.
2. Toshiba-ს ქარხნების დახურვა აშშ-ში.
3. 100%-იანი ტარიფის დაწესება Toshiba-ს ნებისმიერ პროდუქციაზე, რაც აშშ-ის ბაზარზე იყიდებოდა.
4. სასჯელის სახით Toshiba-ს პროდუქციის იმპორტის აკრძალვა აშშ-ში 5 წლის ადით.
5. Toshiba-ს დაეკისრა 1 ტრილიონი იენის ოდენობის ჯარიმა, რაც 16 მილიარდი დოლარდის ექვივალენტია დღევანდელი კურსით.

განრისხებული აშშ-ის დასაწყნარებლად იაპონიამ შემდეგი სასჯელი გამოუტანა Toshiba Group-ს:

1. იაპონური ნახევრადგამტარების წარმოება აუცილებლად უზიარებს ტექნოლოგიებს და სიახლეებს ამერიკულ კომპანიებს.
2. Toshiba-მ 100 მილიონი იენი დახარჯა, რათა მობოდიშების რეკლამის პულბიკაცია მოეხდინა ყველა მსხვილ ამერიკულ გაზეთში.
3. იაპონური ნახევრადგამტარების ასოციაციამ 9 მილიონი დოლარის ინვესტირება მოახდინა აშშ-ში, რათა ლობისტური კომპანიების დახმარებით აშშ-ის კონგრესთან ურთიერთობა დაელაგებინა. ეს ერთ-ერთი ყველაზე ძვირადღირებული ლობისტური კამპანია იყო იმ დროისთვის.
4. Toshiba group-ის გენერალურმა დირექტორმა და თავჯდომარემ კომპანია დატოვეს.
5. Toshiba-ს აეკრძალა პროდუქციის ექსპორტი 14 სხვადასხვა ქვეყანაში 1 წლის განმავლობაში.

Toshiba-ს და დღეს უკვე Huawei-ს ისტორიების გაანალიზებით კარგად ჩანს ერთ რამ – აშშ-ის შეშფოთების მიზეზი 2 შემთხვევაში არა კონკურენტების მიერ თამაშის წესების დარღვევა ან რაიმე სახის დანაშაული, არამედ მათ წარმატება იყო. აშშ-ის ყოველთვის აღიზიანებდა კონკურენტების დამოუკიდებელი წარმატების შემთხვევები, როცა ეს მათ გვერდის ავლით ხდებოდა. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ აშშ კმაყოფილია იქამდე სანამ ის  ბატონია, ხოლო სხვა ქვეყანა მისი ვასალი, როდესაც ეს სტატუს-კვო ირღვევა აშშ სასაცილო საბაბით ყოველთვის აგრესიულ შეტევაზე გადადის. Toshiba-ს შემთხვევაში იაპონელებმა მხოლოდ ბოდიშის მოხდა შეძლეს და ამერიკელების მხრიდან ძლიერი დატყმის შედეგად Toshiba დაღმასვლით წავიდა.

მაგრამ საბედნიეროდ დღევანდელი ჩინეთი ბოლომდე აპორებს საკუთარი კომპანიის დაცვას და ამერიკელებს იოლი გამარჯვების იმედი ნამდილად არ უნდა ჰქონდეთ.

Dagbladet: აშშ-ში აღარაა დემოკრატია, იქ ფინანსური ელიტების ძალაუფლებაა.

იმის გათვალისწინებით რა სისწრაფით მიემართება აშშ ავტოკრატიული მმართველობისკენ, ევროპას ყველა საფუძველი გააჩნია არ მისდიოს მათ მაგალითს, წერს ავტორიტეტული ნორვეგიული გამოცემა.

ბოლო ათწლეულების განმაავლობაში აშშ დემოკრატიიდან, სადაც რეალური ძალაუფლება ხალხს ეკუთვნის ოლიგარქიატში გადაიზარდა, სადაც ფინანსური ელიტები, რომლებიც როგორც მემარჯვენე, ასევე მემარცხენე პოლიტიკური სპექტრის უკან დგანან, კოორდინირებულად მართავენ ქვეყანას, წერს ნორვეგიელი მწერალი, პუბლიცისტი და ისტორიის ექსპერტი ჰანა ნაბინტუ ჰერლანდი (Hanne Nabintu Herland) სტატიაში ”აშშ – ვარდნადი ვარსკვლავი”, რაც ნორვეგიულ გაზეთ Dagbladet-ში გამოქვეყნდა.

 

”ის ფაქტი, რომ ნოამ ჩომსკი, ყველაზე გავლენიანი ამერიკელი ინტელექტუალი და მსოფლიოში ყველაზე ციტირებადი მეცნიერი, პირდაპირ წერს იმაზე რომ აშშ ტერორის ყველაზე მსხვილ წყაროდ იქცა, გავმწუხრებს. უკვე დიდი ხნის განმავლობაში ცნობილია, რომ ჩომსკის აზრით აშშ აღარ შეიძლება მიჩნეულ იქნას დემოკრატიად, არამედ უფრო ერთპარტიულ სახელმწიფოს ემსგავსება, სადაც ოლიგაქრიული ელიტები ხალხის სახელით და ხშირ შემთხვევაში ხელხის ინტერესების საწინააღმდეგოდ მართავენ ქვეყანას” – წერს ავტორი.

ავტორს მოყავს ასევე პირნსტონის უნივერსიტეტის ახალი კვლევა, სადაც ანალოგიური დასკვნები კეთდება. აღნიშნულ კვლევას შეგიძლიათ ამ ბმულზე გაიცნოთ (https://bit.ly/2EYnwq5)

სტატიის ავტორის აზრით ევროპამ არ უნდა მისდიოს აშშ-ის მაგალითს, რადგანაც ეს საკმაოდ შემაშფოთებელია.

 

ამერიკელების მიერ ორგანიზებული ფილიპინელების გენოციდი

ფილიპინების კუნძულებზე მომხდარი გენოციდი ისტორიამ უკვე მიივიწყა. ამერიკულ სასკოლო სახელმძღვანელოებში თქვენ შეხვდებით ინფორმაციას 1899-1902 წლების აშშ-ფილიპინების ომზე, მაგრამ იქ ერთი სიტყვითაც არაა ნახსენები ამერიკელების მიერ მოწყობილი გენოციდი ფილიპინელი ხალხის წინააღმდეგ.

აკადემიურ წყაროებშიც კი გაგიჭრდებათ ამ გენოციდის შესახებ საჭირო ინფორმაციის მოძიება. ყველაზე დიდი უბედურება კი იმაში მდგომარეობს, რომ თვით ფილიპინელბსაც კი არ ასწავლიან სათანადოდ ამ გენოციდის შესახებ და არც თუ ისე ბევრ ფილიპინების მოქალაქეს სმენია დღესდღეობით ამ ფაქტის შესახებ.

ალბათ დიდად გასაკვირი არ უნდა იყოს ნებსით თუ უნებლიეთ რატომ მიივწყა ყველამ ამ გენოციდის შესახებ? ისტორიას ხომ გამარჯვებულები წერენ და რა გასაკვირია, რომ მათ ამ მეტისტეტად საშინელი ფაქტის დამალვა სცადეს ისტორიის ფურცლებიდან.

ე. აჰმედი ავტორია ნაშრომისა «თეორია და ცდომილება ამბოხებულების წინააღმდეგ», «The Nation», 1971 წლის 2 აგვისტო. «ყველაზე სისხლიანი კოლონიური ომი (მოსახლეობის პროპორციულად) რომელიც აზიაში იყო წარმოებული [თეთრი ძალის] მიერ. ეს 3 000 000 ფილიპინელს სიცოხლის ფასად დაუჯდა.”

ფილიპინელმა ისტორიკოსმა ლუზვიმინდა ფრანცისკომ (Luzviminda Francisco) ფილიპინებზე მომხდარი გენოციდის დეტალური გამოძიება ჩაატარა და ამის დოკუმენტირება მოახდინა. მისი გამოძიება  1.4 მლნ. მოკლულ ფილიპინელამდე მივიდა “The End of An Illusion” (London, 1973). მისი კვლევა მხოლოდ 1899 – 1905 წლების პერიოდს მოიცავს და აშშ-ის კოლონიური მმართველობის პირველი 2 ათწლეული აქ გამოტოვებულია, როდესაც მკვლელობი შეიძლება შემცირებულიყო, მაგრამ მაინც ხდებოდა. ამ კვლევაში ასევე არაა შესული ათოსობით მუსლიმი ფილიპინელი (მოროსი), რომლებსაც ველურად, ცხოველებივით კლავდნენ.

სასაკლაო

1901 წლის ნოემბერში «The Philadelphia Ledger»-ში გამოქვეყნებულ სტატიაში კორესპონდენტი შემდეგს წერდა: ”მიმდინარე ომი ეს არაა უსიხლო მონაწილეობა. ჩვენი მამაკაცები დაუნდობლები იყვნენ, კლავდნენ, რათა ამოეწყვიტათ კაცები, ქალები, ბავშვები, ტყვეები, აქტიური მეამბოხეები. დომინირებდა იდეა, რომლის თანახმადაც ფილიპინელები როგორც ასეთი ოდნავ უფრო უკეთესები იყვნენ, ვიდრე ძაღლები.”

«ჩვენი ჯარისკაცები ადამიანებს მარილიან წყალს ასხავდნენ, რათა ისინი აელაპარაკებინათ, ხოლო ტყვედ აყავდათ ადამიანები, რომლებიც მშვიდობიანად ჩაბარდნენ. ყოველგვარი მტკიცებულების გარეშე, რომ ისინი მეამბოხეები იყვნენ, ყველა მათგანი ხიდზე დააყენეს და ჩაცხრილეს. ერთმანეთის მიყოლებით ისინი წყალში ვარდებოდნენ, რათა წყალში მოტივტივე მათი გვამები სხვებისთვის მკაცრი მაგალითი ყოფილიყო.”

აი რაც წერდა ყველასთვის კარგად ნაცნობი ამერიკელი მწერალი მარტ ტვენი «ნიუ-იორკ თაიმსის» 1900 წლის 15 ოქრომბრის ნომერში:

«მე ვხედავდი, რომ ჩვენ ფილიპინელი ხალხი გათავისუფლებას კი არ ვაპირებდით, არამედ დაპყრობას. ჩვენ დასაპყრობად წავედით და არა დასახსნელად. ამიტომაც მე ანტიიმპერიალისტი ვარ. მე იმის წინააღმდეგი ვარ, რომ ამერიკულმა არწივმა სხვა მიწას ჩაასოს თავის ბრჭყალები. »

”ჩვენ, ამერიკელებმა ათასობით კუნძულზე მცხოვრები ფილიპინელი ცოცხლად დავმარხეთ. გავანადგურეთ მათი მინდვრები. ჩვენ გადავწვით მათი სოფლები და ისინი უსახლკარო ქვრივებად და ობლებად ვაქციეთ. ნებაყოფლობითმა ასიმილაციამ, რომელიც მუშკეტის ახალი ღვთისმოსავი სახელია, დანარჩენი 10 მილიონი ადამიანი დაიპყრო. ჩვენ შევიძინეთ საკუთრება 300-მდე ხარჭისგან და ჩვენი ბიზნეს პარტნიორის სხვა მონებისგან, მაგალითად სულუს სულთნისგან და ამ ნადავლზე ჩვენი დროშა ავაფრიალეთ. სწორედ მსგავსი მეთოდებით გავხდით ჩვენი მსოფლიო ძალა.” – მარკ ტვენი

ამერიკელ ჯარისკაცებს ჰქონდათ მიცემული დავალება, რომ რაც შეიძლება მეტი ფილიპინელი მკვიდრი მოეკლათ. ისინი წვავდნენ მიწებს, ანადგურებდნენ სოფლებს, სადაც საკონცენტრაციო ბანაკებს აყალიბებდნენ. ამერიკელი სამხედროები სამეთვალყურეო კოშკებსაც აშენებდნენ, რათა ფილიპინელი ტყვეები გაქცევის შემთხვევაში ადგილზე ჩაეცხრილათ. ისინი ამ საკოცენტრაციო ბანაკებს სადაზვერვო ბანაკებს ეძახნდნენ. ამერიკელების მიერ ფილიპინელებისთვის ორგანიზებული საკონცენტრაციო ბანაკები დაავადებებით იყო სავსე, ამიტომაც სიკვდილიანობის ძალიან მაღალი მაჩვენებელი ფიქსირდებოდა (20%). ერთ-ერთი ესეთი ბანაკი სიგრძეში 2 მილი იყო, ხოლო სიგანეში 1 მილი, სადაც 8000 ფილიპინელი ჰყავდათ დატყვევებული.  მათ აწამებდნენ საჭირო ინფორმაციის მისაღებად, მაგრამ იმის მიუხედავად ამერიკელები იღებდნენ თუ არა სააჭირო ინფორმაციას, ადგილობრივებს მაინც კლავდნენ.

ფილიპინელების გენოციდის თვიმხილველი ბრიტანელი იხსენებდა: ”ეს არ იყო ომი, ეს იყო სასაკლაო, სისხლიანი სასაკლაო”

იმდოინდელი ამერიკული მედია ფილიპინების მკვიდრ მოსახლეობას აბუჩად იგდებდა, ცხოველებთან ათანაბრებდა და სისხლიანი გენოციდს ადგილობრივების გაცივილურების საბურველში ფუთავდა.

რატომ მოხდა ფილიპინელების გენოციდი?

როგორ აშშ-ის პრეზიდენტი უილიამ მაკინლი აღნიშნავდა ის თეთრ სახლში ლოცულიბდა, როდესაც მის გონებამდე დავიდა, რომ მას ფილიპინები ესპანეთისთვის არ უნდა დაებრუნებინა, რადგანაც ეს შეიძლება სხვების თვალში მშიშრულად გამოჩენილიყო.

მაკინლის სიტყვებით ერთხელ ღამე ის მუხლებზე დაეცა და ღმერთს ლოცვა დაუწყო, როდესაც მას მოუვიდა თავში, რომ არავითარ შემთხვევაში არ უნდა დაებრუნება ფილიპინები ესპანეთისთვიას.  ასევე არ შეეძლო საფრანგეთისთვის და გერმანიისთვის მიეცა იმის საშუელება, რომ მათ ჩაეგთოთ ხელში, რადგანაც ეს ამერიკელების ბიზნესისთვის  ცუდი იქნებოდა.

აშშ-ის XXV პრეზიდენტი ასევე ფილიპინების დამოუკიდებლობის წინააღმდეგი იყო, რადგანაც მისი აზრით ისინი უუნაროები იყვნენ და ამას ვერ შეძლებდნენ.

აშშ-მა გადაწყვიტა მარტო მანილათი (ფილიპინების დედაქალაქი) არ დაკმაყოფილებულიყო და ფილიპინები მთლიანად ჩაეგდო ხელში, მოსახლეობა გაექრისტიანებინა, გაენათლებინა, რასაც ესპანელები აკეთებდნენ ძალიან ხშირად.

1899 წელს აშშ-მა ფილიპინებს ომი გამოუცხადა მოსახლეობის განათლების, ცივილიზაციის შეტანის და გაქრისტიანების საბაბით და ადგილობრივების სასტიკი გენოციდიც დაიწყო.

დასკვნა

ჩვენ არ შეგვიძლია მტკიცებით ფორმაში განვაცხადოთ 3-მილიონიანი მსხვერპლის შესახებ, როგორც ამას ზოგიერთი ისტორიკოსი ამტკიცებს, მაგრამ ჩვენ შეგვიძლია დარწმუნებულები ვიყოთ იმაში, რომ 1899-1905 წლებში გენოციდის შედეგად მინიმუმ 1.4 მილ. ადამიანი დაიღუპა. ლოგიკურად თუ ვიმსჯელებთ შეგვიძლია დავუშვათ, რომ მკვლელობი მომენტალურად არ შეწყდებოდა. ფილიპინებში დატრიალებული გენოციდის დროს გამოჩენილი სისასტიკე არ გვაძლევს იმის დაშვების საშუალებას, რომ სასტიკი მკვლელები უცბად მშვიდობიან მოქალაქეებად იქცნენ.